Ուռուցքներ (քթի և հավելյալ ծոցերի) Քթի և հավելյալ ծոցերի չարորակ ուռուցքների չարորակ նորագոյացությունների առաջացման համար էթիոլոգիական նպաստող գործոններ են հանդիասանում քթի խոռոչի և հավելյալ ծոցերի քրոնիկ հիպերպլաստիկ բորբոքային պրոցեսները, ախտոտված, զանազան կանցերոգեն նյութերով հագեցած օդի ներշնչումը և այլն:
Քթի և հավելյալ ծոցերի չարորակ ուռուցքները կազմում են չարորակ նորագոյացությունների ընդամենը 0,5%-ը: Ուռուցքների մեծամասնությունն (մոտ 80%) ունի էպիթելիալ ծագում, որոնց մեջ գերակշռում է տափակբջջային քաղցկեղը (մոտ 90%): Ոչ էպիթելիալ ուռուցքներից առավել հաճախ հանդիպում են էսթեզիոնեյրոբլաստոման, ավելի հազվադեպ խոնդրոսարկոման, ֆիբրոսարկոման և անգիոսարկոման: Խիստ հազվադեպ նկարագրվում է մելանոմա: Տղամարդիկ հիվանդանում են ավելի հաճախ:
Կլինիկորեն հիվանդության սկզբանական փուլերն չեն դրսևորվում: Հետագայում ի հայտ են գալիս շնչառական խանգարումները, գլխում ծանրության զգացումը, գլխացավերը, դեմքի շրջանում նևրոլոգիական ցավերը: Քթային շնչառության խանգարման արտահայտվածությունը կախված է ուռուցքի տեղակայումից և չափսերից: Պրոցեսի զարգացմանը զուգահեռ ի հայտ են գալիս ուռուցքի քայքայմամբ պայմանավորված երևույթներ (թարախային, գարշահոտ, երբեմն արյունային արտադրություն քթից):
Վերին ծնոտային ծոցի ախտահարումը բավական երկար ժամանակ կլինիկորեն չի տարբեվում քրոնիկ հայմորիտից: Հազվադեպ լինում են բութ ցավեր ինտակտ ատամներում: Փաստորեն վերինծնոտային ծոցի ուռուցքները նախնական փուլերում հայտնաբերվում են պատահականորեն, օրինակ թարախային սինուսիտների կապակցությամբ կատարվող վիրահատությունների ընթացքում:
Հետագա կլինիկան նույնպես կախված է ուռուցքի կոնկրետ տեղակայումից, չափսերից և պրոցեսի տարածվածության աստիճանից:
Քթի և հավելյալ ծոցերի չարորակ ուռուցքների ախտորոշումը, հատկապես վաղ փուլերում բավականին բարդ է, քանի որ բավականին դժվար է տարբերակել զանազան բորբոքային պրոցեսներից, ինչի հետևանքով դեպքերի ճնշող մեծամասնությունը ախտորոշվում է հիվանդության բարձիթողի փուլերում:
Ախտորոշումն իրականացվում է ռինոսկոպի, ֆարինգոսկոպի, մատնային զննման, ռենտգենաբանական ու համակարգչային շերտագրության տվյալների հիման վրա: Վերջնական ախտորոշումն իրականցվում է բջջաբանական կամ հյուսվածաբանական հետազոտության արդյունքների հիման վրա: Վերինծնոտային ծոցում փոփոխությունների առկայության և պունկցիոն բիոպսիայի բացասական արդյունքների դեպքում ցուցված է դիագնոստիկ հայմորոտոմիան:
Բուժումն իրականցվում է մեթոդների համակցման միջոցով: Մասնավորապես, այն բաղկացած է նախավիրահատական ճառագայթային բուժումից (գումարային դոզան 50-60Գր.), որի ավարտից 3-4 շաբաթ անց կատարվում է վիրահատական միջամտությունը: Վիրահատության ծավալը կախված է բազմաթիվ գործոններից, որոնցից են ուռուցքի տեղակայումը, հիվանդության փուլը, շրջակա հյուսվածքների և օրգանների ներգրավվածության առկայությունը և այլն:
