Կակղենու բորբոքումը առավել հաճախ ատամների ոսկրափուտի բարդություն է: Սովորաբար այն առաջանում է որպես սուր հիվանդություն:
Պատճառներ
Կակղենու բորբոքման պատճառ կարող են դառնալ ատամը սնող անոթների վնասվածքները, ատամի պսակի մի մասի պոկվելը, ատամի կոտրվածքը և այլն:
Պաթոգենեզ
Հիմնական ախտանշանը ցավի նոպաներն են, որոնք սկսվում են հատկապես երեկոյան և գիշերը, ինքնուրույն են, կապված չեն ծամելու, տաք և սառը գրգռիչների հետ: Երբեմն ցավն ունի <<կտրատող>> բնույթ, տարածվում է դեպի ծոծրակը, ականջը, քունքերը, հարևան ատամները: Ուժեղ, սուր ցավերը պայմանավորված են կակղենու բորբոքմամբ և նրա հյուսվածքների այտուցմամբ, որն առաջանում է ատամի կարծր հյուսվածքներով շրջապատված խոռոչում և կակղենու մեջ գտնվող նյարդերի ճնշմամբ:
Որպես կանոն` բորբոքման հետևանքով առաջանում է կակղենու մեռուկացում, ցավերն աստիճանաբար մեղմանում են, բայց չբուժելու դեպքում ժամանակի ընթացքում մանրէները մեռուկացած կակղենուց ատամի խողովակի միջով թափանցում են ատամի արմատը շրջապատող հյուսվածքների մեջ և հանգեցնում հարատամնաբորբի:
Երեխաների կաթնատամների և մնայուն ատամների ոսկրափուտն ընթանում է շատ արագ, ուստի կակղենու բորբոքումը սկսվում է անսպասելիորեն և արագ վերածվում թարախայինի: Քանի որ երեխաների ատամների արմատները լինում են կամ թերզարգացած, կամ արդեն ներծծվում են, ուստի բորբոքային գործնթացը շատ արագ տարածվում է շրջապատող հյուսվածքների վրա և կարող է հանգեցնել մնայուն ատամների սաղմերի ոչնչացման:
Բուժում
Բուժում է ատամնաբույժը: Եթե հնարավոր չէ անմիջապես բժշկի դիմել (գիշերը կամ ճանապարհին), ապա հարկավոր է ընդունել ցավամոքիչ դեղանյութ (օրինակ` անալգին): Երբեմն ցավն անցնում է սառը ջրից: Որպես առաջին օգնություն` ուժեղ ցավերի ժամանակ հարկավոր է ամիդոպիրինի 2 %-անոց լուծույթ կաթեցնել ոսկրափուտային խոռոչի մեջ: Դա անվնաս է բերանի լորձաթաղանթի համար, բայց ցավամոքիչ ազդեցությունը խիստ կարճատև է: Ուստի հարկավոր է շտապ դիմել բժշկի:
